Bez UX nie ma produktów idealnych, nie można konkurować z najlepszymi, stać się ulubioną marką ani zarabiać na swojej ofercie tyle, ile można by było na niej zyskać, uwzględniając user experience.
Czym jest UX w kontekście aplikacji czy serwisów internetowych?
User experience to projektowanie strony internetowej zorientowanej na użytkownika – tworzenie takich produktów czy usług, które uwzględniają jego potrzeby, przyzwyczajenia, umiejętności, wrażliwość, obawy… Dzięki prawidłowemu stosowaniu zasad i procedur UX powstają więc „rzeczy” użyteczne, przyjazne, intuicyjne, estetyczne i przekonujące.
Łatwe w obsłudze bankowe systemy transakcyjne, najpopularniejsze aplikacje mobilne, dobrze sprzedające sklepy internetowe, wiarygodne serwisy informacyjne, najbardziej oblegane media społecznościowe, popularne gry czy inne pożądane produkty cyfrowe, do których się chętnie wraca i lubi z nich korzystać, to efekty dobrze zaprojektowanego DOŚWIADCZENIA UŻYTKOWNIKA (user experience).
W UX znaczenie ma wszystko: planowanie interakcji, dobry interfejs, atrakcyjny design, wartościowy i zrozumiały content, odpowiednia architektura informacji… Liczy się „zawartość i opakowanie” oraz to, w jaki sposób odbiorca „konsumuje” daną rzecz, jakie ma przy tym odczucia i jaki to daje rezultat. Dlatego serwisy czy aplikacje projektowane w taki sposób po prostu „uwodzą” swoich użytkowników i wygrywają na rynku z innymi…
Mówisz „user experience” – myślisz „Apple”
Tak – i to nie bez powodu. Być może jesteś użytkownikiem jednego z produktów tej marki i dobrze zaprojektowane UX „odczuwasz na własnej skórze”, ale także dlatego, że określenie to pierwszy raz pojawiło się właśnie w firmie Jobsa. Jego autorem jest Donald Norman (specjalista w dziedzinie HCI, interakcji człowiek – komputer), który w latach 90. zaczął pracę w Apple, nadając sobie wtedy tytuł architekta user experience. To on (wraz z Jakobem Nielsenem – guru usability i projektowania interfejsu użytkownika) stworzył definicję pojęcia…
Co to jest UX wg Normana i Nielsena?
„Wymogiem user experience jest zrealizowanie potrzeb użytkownika bez zbędnych przeszkód i problemów, a także prostota i elegancja produktów, których posiadanie/użytkowanie jest przyjemnością. Prawdziwe user experience wykracza poza dostarczanie odbiorcom tego, o czym mówią, że chcą, lub tylko produktu z listą niezbędnych cech. Aby osiągnąć wysokiej jakości user experience, konieczne jest płynne przenikanie się wielu dyscyplin, jak technologia, marketing, projektowanie graficzne i użytkowe, projektowanie interfejsów…”
UX na rodzimym podwórku
User experience w takiej odsłonie rozwinęło się w Polsce na początku tego stulecia. Dużo uwagi zaczęto poświęcać wtedy użyteczności serwisów internetowych (web usability), które – dzięki odpowiedniemu zaprojektowaniu – stawały się wygodniejsze w użytkowaniu i przez to także bardziej dochodowe (jak np. w przypadku e-commerce). Odkryto, jak ważne dla konkurencyjności na rynku może być UX i że dobrze zaprojektowana witryna, interfejs, aplikacja generujące pozytywne doświadczenia użytkownika przekładają się nie tylko na satysfakcję autorów, ale także na konkretne zyski i rozwój biznesu.
Od tamtej pory dziedzina ta cały czas się rozwija, doskonaląc metody i narzędzia. Nad projektowaniem WWW czy aplikacji w duchu user experience pracują obecnie rozbudowane, interdyscyplinarne zespoły grafików, programistów, psychologów, socjologów, a efektem ich współpracy jest produkt idealnie dopasowany do użytkownika.
Z badań wynika, że niemal 90% użytkowników nie powraca na stronę, jeśli podczas pierwszej wizyty negatywnie oceni jej UX. Co więcej 75% odbiorców na podstawie tych doświadczeń ocenia wiarygodność CAŁEGO przedsiębiorstwa. Praca nad user experience podawana jest jako jedna z kluczowych aktywności, jaką firmy planują podjąć o obszarze online w nachodzących miesiącach i latach. W ECHO zajmujemy się UX kompleksowo. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak działamy, kliknij przycisk poniżej i zdecyduj, czy jesteśmy partnerami dla Ciebie!
Jak to się robi w praktyce?
Niezależnie od wyboru konkretnej metody działania, bo procesy UX design mogą się w szczegółach nieco różnić od siebie, zawsze konieczne jest poznanie użytkowników, dla których się coś projektuje, badanie rynku (w tym konkurencji), praca nad optymalną strukturą – architekturą informacji serwisu czy aplikacji, przeprowadzanie testów użyteczności, tworzenie szczegółowych makiet produktu oraz „klikalnych” jego prototypów.
Do ostatecznego wdrożenia prowadzi długa droga przez projektowanie interakcji i doświadczeń użytkownika oraz projektowanie wizualne (wygląd interfejsu) przeplatana nieustannym weryfikowaniem przyjmowanych założeń i proponowanych rozwiązań. Warto jednak w nią zainwestować, bo na końcu otrzymuje się „trafiony” produkt.
Badania user experience
Badania UX prowadzi się na początku oraz w trakcie całego procesu projektowania. Serwis czy aplikacja, które powstają, muszą być odpowiedzią na konkretny problem użytkowników, muszą być dla nich zrozumiałe, łatwe w obsłudze i przyjemne w użytkowaniu, a także konkurencyjne w stosunku do produktów innych firm.
Aby to wszystko osiągnąć, bada się najpierw potrzeby, cechy i możliwości danej grupy odbiorców, tworzy tzw. persony, analizuje rynek, buduje makietę/prototyp produktu, a potem sprawdza, czy i w jakim stopniu proponowane rozwiązanie odpowiada temu wszystkiemu. Dopiero po takiej weryfikacji można zabrać się za wdrożenie. To jednak wcale nie koniec badań UX. Gotowy produkt dalej należy bowiem testować i ulepszać, aby dostosowywać go na bieżąco do zmieniających się warunków i potrzeb użytkowników.
Badania user experience przeprowadza się nie tylko w przypadku nowo projektowanego serwisu czy aplikacji, ale także wtedy, gdy trzeba „zdiagnozować”, dlaczego istniejący już produkt nie działa tak, jak powinien i nie przynosi zakładanych efektów. Dobór odpowiednich metod badawczych i dobrze zrealizowany audyt UX mogą tę kwestię wyjaśnić i pomóc w przebudowie niedoskonałego serwisu lub aplikacji tak, by zaczęły być zyskowne.
Badania ilościowe i jakościowe
W badaniach UX wykorzystuje się zarówno metody jakościowe, jak i ilościowe. Te pierwsze, dzięki obserwacji użytkowników, pomagają definiować ich problemy i poznawać potrzeby. Organizuje się w tym celu m.in. pogłębione wywiady, testy na interaktywnych prototypach produktu, nagrywanie i analizowanie zachowań użytkowników korzystających z serwisu czy aplikacji (eye tracking, mouse tracking, click maps, heatmaps).
Metody ilościowe natomiast pozwalają podejmować właściwe decyzje UX na podstawie analizy danych statystycznych. W ramach takiego podejścia wykorzystuje się np. testy A/B, mierzenie aktywności użytkowników (m.in. ruch na stronie czy podejmowane w aplikacji akcje), ankiety badające zadowolenie z używania danego produktu i in.
UX designer i projektant UI
Na koniec jeszcze jedno ważne w tym temacie rozróżnienie – UX i UI, czyli user experience i user interface. Projektowanie zorientowane na użytkownika, jak każda rozwijająca się dziedzina, ma swoje specjalizacje. Dawniej, ogólnie pojmowaną, użytecznością/funkcjonalnością aplikacji czy serwisów internetowych często zajmowała się jedna osoba, związana zwykle bezpośrednio z programowaniem czy projektowaniem graficznym. Dziś projektant UX i UI to często wręcz osobne zawody.
User experience designer odpowiada za zaprojektowanie tego, w jaki sposób użytkownicy mają korzystać z danego produktu (jak poruszać się po stronach serwisu, jakie opcje powinna im oferować aplikacja etc.). To on bada potrzeby użytkowników, za pomocą wygodnych narzędzi projektuje architekturę informacji, tworzy makiety i interaktywne prototypy produktów oraz testuje użyteczność zaproponowanych rozwiązań. Nie musi być grafikiem ani informatykiem, bo nie zajmuje się tworzeniem grafiki czy kodowaniem.
User interface designer z kolei (czyli projektant interfejsu) przygotowane przez projektanta UX i przetestowane prototypy „ubiera” w odpowiednią formę wizualną. To on decyduje o kolorystyce, typografii i wszystkich szczegółach wyglądu serwisu lub aplikacji, które wpływają na atrakcyjność, ale i na skuteczność danego produktu. Specjalizują się w tym graficy.
Reasumując… Po stronie UX leżą badania, strategia biznesowa, content i prototypowanie. Po stronie UI za to zaprojektowanie wizualnego stylu dla produktu. Specjaliści obu tych dziedzin znajdują się zwykle na pokładzie agencji marketingowej, interaktywnej czy firmy typu software house. To ich zasługą jest, że serwis czy aplikacja nie sprawiają użytkownikom problemów w obsłudze, że wyglądają estetycznie i atrakcyjnie, generują pozytywne doświadczenia i są przydatne, odpowiadając na określone potrzeby.
Czy to wszystko naprawdę jest potrzebne?
Projektowanie user experience to nie sztuka dla sztuki czy niepotrzebne podnoszenie kosztów projektu. To sens i sedno tworzenia dobrych produktów cyfrowych. UX sprawia, że serwis czy aplikacja mają rację bytu, bo przynoszą konkretne korzyści użytkownikom i wymierny zysk autorom.
